Boeiend relaas over gemeenteraadsverkiezingen 1921 in Tiens museumblad

“De verwachtingen bij de drie traditionele partijen waren hoog gespannen”, vertelt Nevens. “De machtsverhoudingen in ons land waren na de oorlog helemaal anders geworden. Voor het eerst mochten vrouwen deelnemen aan en zich kandidaat stellen bij de gemeenraadsverkiezingen.”

In Tienen hadden de liberalen, of beter gezegd, de Raffinerie, het decennialang helemaal voor het zeggen. Of dat na de verkiezingen zo zou blijven, stond lang niet vast.

Marc Nevens: “In het algemeen hadden de socialisten de wind in de zeilen. Dat was gebleken bij de parlementsverkiezingen van 1919. En ook zij konden rekenen op eigen ondersteunende structuren. Het ‘Volkshuis De Proletaar’, in de Steenwegstraat in Avendoren, was een coöperatieve vereniging met een winkel, café en bakkerij. Leden hadden recht op goedkopere geneesmiddelen en zes weken gratis brood in geval van ziekte. Tijdens de oorlog waren de winkel, het café en de bakkerij opengebleven. Daar hadden hulpbehoevende Tienenaars steun gevonden. Maar dit netwerk kon een vergelijking met het uitgebreide aanbod aan liberale organisaties niet doorstaan. Tot voor de oorlog hadden de socialisten in Tienen geen verkozenen en waren ze zelfs niet in staat om zelfs maar een volledige lijst samen te stellen. Toch hadden ze hoop om, samen met de katholieken, de liberale meerderheid te breken.”

“Achteraf bekeken waren die verwachtingen niet erg waarschijnlijk”, zegt Nevens. “De katholieken bleven sociologisch meer verwant aan de liberalen, ondanks hun decennialange oppositie. De Tiense katholieken bleven dan ook tactisch vaag over een mogelijke bestuurscoalitie, en daar hadden ze een reden voor. Traditioneel haalden deze hun stemmen op het omringende platteland. Ze hoopten daarom op een verzwakkende strijd van liberalen en socialisten in het stadscentrum, met als mogelijk gevolg dat ze zelf op de wip zouden komen te zitten. Ook de katholieken beschikten over een netwerk dat hen moest helpen om electoraal door te dringen tot de massa. Maar het samenspel tussen die organisaties weerspiegelde een zwakte. Net als bij de liberalen zat de oude burgerij nog in de cockpit, en die oude groep weigerde toe te geven aan de logica van de nieuwe spelregels. Tegelijkertijd moest ze echter rekening houden met het feit dat de andere katholieke organisaties als de Volksbond, de Middenstandsbond en de Boerenbond wel autonoom waren, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het liberale Help U Zelve. Dat leidde tot een lange en complexe onderhandeling over de lijstvorming.”

De liberalen behielden in 1921, zij het nipt, een absolute meerderheid in de gemeenteraad. Charles Dejaegher werd de nieuwe burgemeester en hij zou dat blijven tot in 1945. Pas in 1964 slaagden de toenmalige BSP en CVP de PVV uit het schepencollege te verdrijven.

Het volledige artikel is voor leden gratis te lezen op de webstek van De Reensteen. Lid worden van De Vrienden kan via een mail aan wordlid@dereensteen.be.