Nieuw boek èn film met straffe oorlogsgeschiedenis over Hakendover
Hakendover, dorp van het Dertienmaal en de Paardenprocessie, is niet alleen rijk aan met religie verbonden tradities, het is ook een dorp waarvan de inwoners in de loop van de geschiedenis heel wat oorlogsdramatiek meemaakten. Daarover gaat “Ogenblikken 3, uit zak en as herrijzen”, met heel veel beeldmateriaal en ook wel talrijke getuigenissen.
“Ogenblikken 3” brengt de oorlogen die Hakendover en Wulmersum doorstonden in beeld. Anders dan de twee vorige boeken in deze reeks komen naast foto's en kaarten ook de getuigen zelf aan het woord. Hoe beleefden de mensen van Hakendover en Wulmersum de Eerste en de Tweede Wereldoorlog? Dagboekfragmenten en krantenartikelen openen de wereld van weleer, niet alleen met kommer en kwel. Ook de naoorlogse dorpspolitiek komt aan bod met een pak uniek beeldmateriaal.
Samensteller Kris Merckx: “Tijdens de oorlog ging ons moeder in het donker van een decemberavond naar buiten op de mesthof om daar water te halen aan de pomp. Ze had de achterdeur nog maar juist terug in het slot gedaan of daar probeerde iemand van in de mesthof de deur terug open te duwen. Ons bomma Maria, wat minder goedgelovig dan ons ma op dat moment, zei ‘Julie, laat die deur toe. Dat is niet normaal. We gaan naar de andere kant.’ De andere kant, dat was de naam die we gaven aan de rechterkant van het woonhuis, als ge met uw gezicht naar de voordeur kijkt. Daar woonde in die tijd Fikske, een kapitein-ter- lange-omvaart te Antwerpen. Ons ma sprak zijn naam altijd met ontzag uit, want een kapitein, dat had niet iedereen in huis. Fikske, die eigenlijk Victor Stas heette, was getrouwd met Delphine Bourmanne, waar de mensen in het dorp simpelweg Fine tegen zeiden.”
“’Er was iemand aan de achterdeur’, zei ons ma. ‘Ja’, zei Fikske, ‘hier is ook aan de deur gemorreld.’ Onder de poort was een trapje omhoog, zodat ge ook daar, via een zijdeur, de andere kant binnen kon. Fikse pakte een bijl in zijn handen en zei dat iedereen achter hem moest blijven. Hij stapte geruisloos naar de voordeur, gevolgd door de rest van zijn en mijn familie... Hij zwaaide de deur met één trek open en hakte zonder omzien met zijn bijl naar buiten. In de sneeuw waren voetstappen van grove mansvoeten te zien, duidelijk met de tippen naar buiten gekeerd. Maar voor de rest was er niemand meer te bekennen. De buren zeiden later dat ze Sinterklaas en zwarte piet bij ons onder de poort hadden zien binnengaan.”
“Ge lacht?”, gaat Merckx verder met zijn verhaal, “Korte tijd later viel diezelfde ‘Sinterklaas’, maar op dat moment zonder mijter of baard, binnen achter de kerk, bij tante Tine wiens man Jozef Penninckx gemeenteontvanger van Hakendover was. In elk geval: het was bekend dat daar een groot deel van de Hakendoverse gemeentefinanciën werden bewaard. De overvallers vroegen naar geld. Omdat ze hen dat niet meteen wilden geven, bonden ze de secretaris vast en onderwijl hielden ze hem het hoofd boven het vuur van de stoof. Met een bijl boven zijn hoofd gehouden, eisten ze het geld. Zijn vrouw liep naar boven om het te halen, maar ze verstopte toch nog een deel onder de mat.”
Moeder Merckx heeft dat verhaal wel honderden keren verteld, maar voegde er altijd aan toe dat het slachtoffer de dader had herkend. Omdat hij vreesde dat de Duitsers de dader meteen tegen de muur zouden zetten en een kogel door zijn kop jagen, heeft hij de hele oorlog door wijselijk gezwegen. Pas na de oorlog, in volle repressie, sprak hij. In Brussel moest hij de dader gaan herkennen. Ook al was zijn gezicht verborgen geweest achter een sjaal of muts, toch wist hij hem zonder pardon te herkennen. Aan zijn voeten. Grote grove mansvoeten met de tippen naar buiten gekeerd.
Het boek verschijnt op 11 november. De datum is niet toevallig gekozen. Wie intekent voor 14 juli betaalt € 35. Later wordt het € 40. Bestellen en meer info kan via de website https://www.booksandbags.be/booksandbags/product/9/.
Enkele bijzonderheden: de chauffeur van de onder Britse soldaten populaire zangeres Vera Lynn te Hakendover woonde? (Tweede Wereldoorlog). Een gezin uit Wulmersum had twee keer zwaar te lijden: een keer viel een bom op hun huis, een andere keer een vliegtuig. (Tweede Wereldoorlog). Een boer uit Wulmersum kocht door de Fransen geconfisqueerde grond van de kerkfabriek te Brussel. Maar nadat de pastoor de daaropvolgende zondag vanop de preekstoel had geklaagd dat één van de kerkgangers “zwart goed” had gekocht, schonk die de grond terug aan de kerkfabriek. In 1635 lag een regiment Italiaanse soldaten in Hakendover. Wulmersum wordt ook wel Klein-Holland genoemd omdat er ooit een troep Hollandse soldaten lag. Een boer uit Hakendover is zijn in beslag genomen paard terug gaan halen bij de Duitsers (Tweede Wereldoorlog).
