Bak eens zelf je eigen Toteman: een kerstbrood uiteraard geen onnozelaar
In de regio Tienen-Hoegaarden en omstreken vind je in de bakkerijen wel overal Totemannen in de Kerstperiode, in het dialect ‘tàwteman’ uitgesproken. Opgelet want dit woord wordt ook gebruikt als scheldnaam voor een onnozelaar. Maar laten wij het hier over het kerstbrood hebben.
Een Toteman is een krentenbrood in de vorm van een kindje. De twee uiteinden van het brood zijn typisch, want het kindje heeft namelijk geen voeten , maar zowel van boven als van onder een ronde uitstulping of "Toot", ‘tàwt dus uitgesproken. Dit typische kerstbrood afkomstig uit Wallonië wordt ook wel ‘cougnou’ genoemd.
Uiteraard is het makkelijk om zo’n Toteman in de kerstperiode in een bakkerij te gaan kopen, maar de studiecommissie van museum ’t Nieuwhuys uit Hoegaarden, nu Hoegaards Erfgoed vzw, gaf al in 1998 het recept weg om zelf een heerlijk kerstbrood te bakken.
‘Laat 50 gram gist in een halve liter water oplossen, voeg er vier eieren, zout en vier eetlepels suiker aan toe, en bewerk het met 1 kg bloem. Aan het deeg moet 15 g boter toegevoegd worden, het deeg wordt bestrooid met bloem en men laat het oprijzen op een lauwe plaat. Als het tweemaal zijn volume heeft, wordt het opnieuw gekneed tot de gewenste vorm met een langgerekt lichaam en twee ronde hoofden. Daarna versieren met rozijnen, instrijken met een kwastje gedompeld in water met ei, het vervolgens weer laten rijzen tot dubbel volume, en het daarna in een hete oven steken voor een half uur’, zo luidt het recept.