Beter conserveren dan renoveren
Tienen mag er prat op gaan om het oudst bewaarde station van ons land en van het hele Europese vasteland tot haar historisch erfgoed te kunnen rekenen. Het iconisch gebouw is geklasseerd en er bestaan plannen om het te renoveren. De vraag rijst of dit wel een goed idee is.
“Na een geheimzinnige rit belanden drie treinreizigers in een vreemd, duister land, een tijdloos overgangsgebied tussen leven en dood waarop zij elk op hun eigen manier reageren.”
De synopsis van Johan Daisne’s psychologische roman “De trein der traagheid” uit 1950 lijkt wel geïnspireerd op het beeld dat de hedendaagse treinreiziger krijgt wanneer hij in Tienen toekomt.
Het eerste treintraject in ons land werd in 1835, kort na de Belgische onafhankelijkheid aangelegd en verbond Brussel met Mechelen. Tienen zou al twee jaar later een belangrijk knooppunt worden. Niet geheel toevallig is in diezelfde periode de lokale suikerindustrie ontstaan.
Het stationsgebouw kwam er in 1840 en vormt als oudst bewaarde ontvangstgebouw een enige getuige uit de beginperiode van de Belgische Staatsspoorwegen. De constructie gaf met de aanleg van een stationsplein en een rechtlijnige verbindings-as met het stadscentrum, waarvan het station als visueel sluitstuk mocht dienen, de aanzet van een eerste stedenbouwkundige ingreep die de oude wijk Avendoren aan de westrand van de stad drastisch van uitzicht zou doen veranderen. In 1891 werd vlakbij een multifunctioneel neergepoot waarin de post en de telegrafiedienst een onderkomen vonden.
Kaartjesknipper
Het station en de onmiddellijke omgeving zijn inmiddels beschermd. Het is de laatste materiële getuige van het oudste stationstype van de spoorwegen. Het bevat bovendien de bewaarde dienstwoning van de stationschef op de verdieping alsook het tot schuilkelder verbouwde, boogvormig gefundeerde kelderniveau.
Sinds de erkenning in 2013 als monument bestaan er plannen om het gebouw, net als het belendende postgebouw te renoveren. Tot nog toe is daar nog geen werk van gemaakt. Een ongeschreven wet in dit land bepaalt immers dat historische waardevolle panden eerst grondig moeten vervallen vooraleer ze worden aangepakt.
Recent kwam er dan toch een bericht binnen bij de stad dat een restauratiedossier is opgesteld. De uitvoering ervan is gepland in 2024 en 2025. Het is nog maar de vraag of dit wel een goed idee is. Er bestaat immers een tendens om historische relicten niet langer te restaureren, maar wel ze te conserveren. Misloopt Tienen hiermee niet de kans om er een toeristische attractie van te maken, een midden twintigste-eeuwse wachtzaal, met een heuse kaartjesknipper, rijen nerveuze reizigers die aanschuiven om een ticket te bemachtigen aan het loket, een stationsbuffet en een roepende stationschef die de trein naar Oostende van twaalf minuten voor het uur aankondigt.